Anadolu´nun İslamlaşması için Medine´den Erzurum´a kadar gelen ve 728 tarihinde vefat eden Hasan Basri´nin türbesinin bulunduğu arazi İşadamı Zülküf Bakaç tarafından Yakutiye Belediyesinden satın alınarak çevresine yüksek katlı binalar yapılarak türbe bu yüksek binaların arasında sıkışıp kaldı.
2017 yılında İşadamı Zülküf Bakaç tarafından yapımına başlanan ve bu yılın sonunda bitirilecek olan sitenin bahçesinde kalan türbeye vatandaşların ulaşması için de bir çözüm üretilemedi. Dua etmek ve ziyarette bulunmak için tel örgüleri aşmak zorunda olan vatandaşlar çareyi uzaktan selam vermekte görüyor.
641 tarihinde Medine´de dünyaya gelen ve 728 tarihinde vefat eden Hasan Basri Hazretleri´nin türbesine ziyaret etmenin artık mümkün olmadığını dile getiren vatandaşlar ? inşaat yapılırken türbe için ayrı bir yolun yapılacağını düşünüyorduk. Gelinen noktada türbe sadece site sakinlerinin ulaşabileceği konuma eriştirilmiş durumda. Bu vatandaşlara ve türbelerde dua eden inanmış insanlara saygısızlıktır. Tel örgülerinin ardında türbeye uzak bir noktada selam vermek ve dua etmek zorunda kalıyoruz. Oysa eskiden olduğu gibi türbenin içine girip kuran okunmasına imkân sağlanmalıydı? şeklinde konuştular.
Basra´da dünyaya geldiği için kendisine Hasan-i Basri denilen Hasan Bin Eb´il Hasan Yesar Erzurumlularca büyük âlim ve din bilgini olarak görülüyor. Her gün ziyaretlerin gerçekleştirildiği türbe artık ulaşılması zor bir noktaya gelmiş durumda. HZ Ömer´in isim verdiği Hasan-i Basri Anadolu´nun İslamlaşması ve Türkleşmesi için büyük ölçüde katkı sağlamıştır. Züht ve vera sahibi ve mutasavvıf kişiliğe erişmiş kişilerden olan Hasan-i Basri Hz. sağlığında Erzurum´da mescit ve zaviye kurarak ilim ve tasavvuf konularında halkı bilgilendirmiştir.
Hayatı ibadet etmek ve insanları İslam´a davet etmekle geçen Hasan-i Basri, vefatı üzerine zaviyenin yakınında bulunan bugünkü yerine defnedilmiştir. Türbe 1984 yılında Erzurum Belediye Başkanlığı yapan Necati Güllülü döneminde çevre düzenlemesi yapılarak türbe haline getirilmiştir.
Belli dönemlerde gelip türbe de dua ettiklerini ve gelmeyi sürdüreceklerini söyleyen vatandaşlar yapılanların haksızlık olduğunu belirttiler.
Türbenin tarihi
Hasan-i Basri kabrin mezar kitabesinde ?Ey benim halimi düşünerek kabrime bakan, Dün ben senin gibiydim, yarın sen benim gibi olacaksın? beyti yazılıyor. Mezar taşının diğer yüzünde ise; ?El-merhum- el-muhtaç ila Rahmetillahi Teâlâ Ser-i Bevvabin-i dergahi Ali Üstaz Zade El hac Mustafa Ağanın Ruhuna El-Fatiha. Bu taş M.1828,H.1244 yılı Rebiülahirin 15. Günü ölen dergâhı ali kapıcılar başı Üstaz Zade Hacı Mustafa Ağanındır? diye yazılmış. Tarihe ışık tutan türbe, Erzurumluların ve farklı şehirlerden gelen vatandaşların ziyaretine şahitlik ediyor.